Ogród deszczowy to warstwy drenażowe wkomponowane w teren wraz z oazą roślinności posadzoną w zagłębieniu terenu (ogród „suchy” - infiltracyjny) lub obsadzony roślinnością znoszącą okresowe zalewanie zbiornik (ogród „mokry” – retencyjny).
Ogród deszczowy pełni następujące funkcje:
- Gromadzi okresowo wody opadowe, zwłaszcza z opadów nawalnych.
- Odciąża kanalizację deszczową, zastępując odprowadzanie wody infiltracją do gruntu lub parowaniem.
- Zatrzymuje wodę w miejsc opadu, nawadnia glebę.
- Oczyszcza wodę deszczową.
- Tworzy warunki dla zwiększania różnorodności biologicznej.
- Ma walory estetyczne.
- Służy edukacji klimatycznej.
Zakładanie ogrodu deszczowego infiltracyjnego krok po kroku:
- Obliczenie jego powierzchni – powinna wynosić ok. 6% powierzchni, z której do ogrodu spływa woda.
- Wybranie lokalizacji – ogród deszczowy powinien znajdować się w odległości 3 – 5 m od budynku, poniżej ujścia rury spustowej, z której będzie spływać woda. Powinien być oddalony od drzew i krzewów na minimalną odległość rzutu korony powiększonego o 1 m z uwagi na konieczność ochrony korzeni tych roślin.
- Wyznaczenie kształtu powierzchni w terenie. Ogród będzie mieć wygląd rabaty obsadzonej średniowysokimi bylinami. Może mieć kształt geometryczny (prostokąt, koło) lub organiczny (np. nerkowaty, podobny do plamy) w zależności od jego położenia, otaczających elementów, towarzyszącej roślinności. Powinien naturalnie wpisać się w teren.
- Wykopanie w obrysie kształtu przyszłego ogrodu dołu o głębokości do 80 cm, płaskim dnie i ściankach nachylonych pod kątem do 60 stopni w stosunku do pionu.
- Ułożenie warstwy drenażowej: wypełnienie dołu do połowy objętości otoczakami rzecznymi o granulacji 16 – 32 mm. Do tej warstwy można dodać gruz i kamienie wydobyte podczas kopania.
- Ułożenie warstwy wegetacyjnej: wypełnienie pozostałej przestrzeni w połowie rozluźnioną ziemią urodzajną z wykopu, w połowie warstwą kompostu wymieszanego z ziemią urodzajną i piaskiem rzecznym (płukanym) w stosunku objętościowym 1:1:1 lub kompostem i piaskiem w stosunku 2:1. Powierzchnia rabaty powinna znajdować się na poziomie otaczającego gruntu lub być lekko zagłębiona w stosunku do niego. Z czasem, po wpłukaniu się substratu w warstwę drenażową, rabata osiądzie niżej.
- Posadzenie bylin w rozstawie 6 – 10 szt./m2 (w zależności od siły wzrostu rośliny), w grupach po kilka sztuk obok siebie, zgodnie z projektem lub założoną wizją i wymaganiami świetlnymi roślin (niższe na obrzeżach, wysokie w środku lub z tyłu rabaty).
- Ściółkowanie powierzchni ogrodu otoczkami rzecznymi.
- Doprowadzenie do ogrodu wody opadowej z rury spustowej za pomocą rynny, rury kanalizacyjnej biegnącej pod powierzchnią terenu lub tzw. suchego strumienia – ziemnego koryta wyścielonego grubą folią budowlaną lub membraną EPDM i wypełnionego otoczakami o różnej granulacji. Należy pamiętać o zapewnieniu spadku umożliwiającego spływ wody (ok. 5%).
- Pielęgnacja ogrodu polega na jego okresowym plewieniu, ścinaniu wczesną wiosną suchych części nadziemnych roślin, usuwaniu nadmiaru materii organicznej z powierzchni ściółki, uzupełnianiu ściółki.
Rośliny do ogrodów deszczowych (pogrubioną czcionką zaznaczono rośliny rodzime).
Helofity (rośliny szuwarowe):
Trzcina pospolita Phragmites australis
Pałka Typha sp.
Kosaciec żółty Iris pseudoacorus
Oczeret jeziorny Schoenoplectus lacustris
Tatarak zwyczajny Acorus calamus
Czermień błotna Calla palustris
Turzyca prosowa Carex paniculata
Turzyca nibyciborowata Carex pseudocyperus
Turzyca błotna Carex acutiformis
Turzyca brzegowa Carex riparia
Tojeść bukietowa Lysimachia thyrsiflora
Mięta nadwodna Mentha aquatica
Manna mielec Glyceria maxima
Knieć błotna Caltha palustris
Rośliny towarzyszące – znoszące krótkotrwałe zalewanie i okresowe przesuszenie:
Skrzyp zimowy Equisetum hyemale
Sadziec Eupatorium sp.
Wilczomlecz błotny Euphorbia palustris
Wiązówka błotna Filipendula ulmaria
Wiązówka czerwona Filipendula rubra
Liliowiec Hemerocallis sp.
Tułacz pstry Hottuynia cordata
Oman wąskolistny Inula ensifolia
Oman wierzbolistny Inula salicifolia
Kosaciec syberyjski Iris sibirica
Sit rozpierzchły Juncus effusus
Języczka Ligularia sp.
Firletka poszarpana Lychnis flos – cuculi
Tojeść pospolita Lysimachia vulgaris
Krwawnica pospolita Lythrum salicaria
Mięta Mentha sp.
Lepiężnik Petasites sp.
Wielosił błękitny Polemonium caeruleum
Rdest himalajski Polygonum amplexicaule
Rdest wężownik Polygonum bistorta
Krwiściąg lekarski Sanguisorba officinalis
Żywokost Symphytum sp.
Kozłek lekarski Valeriana officinalis
Przetacznik długolistny Veronica longifolia
Turzyca muskegońska Carex muskingumensis
Trzęślica modra Molinia caerulea
Trzęślica trzcinowata Molinia arundinacea
Turzyca zwisła Carex pendula
Sesleria błotna Sesleria caerulea
Mozga trzcinowata Phalaris arundinacea